Hulpmiddelen
Cycluskaart
Een essentieel hulpmiddel voor de sympto-thermale methode Sensiplan is de cycluskaart. Deze laat je toe om je temperatuur bij te houden.
Een tweede lichaamsteken is het cervixslijm, dat in de loop van de cyclus waarneembaar wordt van kleverig tot rekbaar en zelfs waterachtig, om dan na de eisprong terug te verminderen of zelfs te verdwijnen.
Een ander lichaamsteken die je in staat stelt om veranderingen in je vruchtbaarheid te kennen is de baarmoedermond of cervix, een conische uitstulping in de vagina. In de loop van je cyclus kun je die regelmatig voelen en haar ligging, hardheid en opening waarnemen. Deze zelfobservatie kan in sommige situaties een grote hulp zijn – zoals in de premenopauze of na een zwangerschap.
Alle observaties worden op de cycluskaart genoteerd. Download het gewenste document in de pdf-versie door erop te klikken.
Overzicht Cervixslijm
In de loop van de cyclus produceren klieren in de baarmoederhals (cervix) baarmoederhals- of cervixslijm van verschillende kwaliteit en hoeveelheid.
Over het algemeen merkt een vrouw deze productie op in de dagen na de menstruatie. Later in de cyclus kan het cervixslijm worden beschreven als ‘taai’, ‘dik’, ‘kleverig’, ‘romig’ en vaak witachtig van kleur. Naarmate de ovulatie nadert, neemt de afscheiding toe en wordt het uiterlijk vloeibaar en helder – bijna als eiwit. Het cervixslijm heeft dan alle eigenschappen waardoor sperma een paar dagen kan overleven voordat de eicel wordt bevrucht. Na de ovulatie wordt het cervixslijm dikker, vormt het een plug in de baarmoederhals en wordt het zo ondoordringbaar voor de zaadcellen.
Elke vrouw kan dit proces waarnemen. Wanneer cervixslijm tijdens de vruchtbare periode uit schede-ingang vloeit, wordt een gevoel van vochtigheid gevoeld. Tijdens het vegen kan de vrouw de textuur van dit cervixslijm observeren – dik of rekbaar – en zijn kleur – geelachtig, wit of transparant.
Hieronder kun je een overzicht in pdf downloaden met de afkortingen die voor Sensiplan worden gebruikt.
Ervaren/voelen | Waarneming | Afkorting | |
---|---|---|---|
droog, ruw, jeukend, onaangenaam gevoel | en | niets gezien, geen slijm aan de vagina-ingang | d |
niets gevoeld, geen vochtigheid, geen waarneming aan de vagina-ingang | en | niets gezien, geen slijm aan de vagina-ingang | ø |
vochtig | maar | niets gezien, geen slijm aan de vagina-ingang | v |
vochtig of niets gevoeld | en | dik, wit, troebel, romig, melkachtig, smeuïg, klonterig, gelig, kleverig, niet rekbaar of taai | S |
vochtig of niets gevoeld | en | doorzichtig, glashelder, transparant, als rauw eiwit (doorzichtig met witte draadjes), rekbaar, draden trekkend, vloeibaar, zo vloeibaar dat het "wegvloeit als water", roodachtig, roodbruin, geel-rood | S+ |
nat, glibberig, glad, als ingeolied, week, uitglijdend | en/of | doorzichtig, glashelder, transparant, als rauw eiwit (doorzichtig met witte draadjes), rekbaar, draden trekkend, vloeibaar, zo vloeibaar dat het "wegvloeit als water", roodachtig, roodbruin, geel-rood | S+ |
Het handboek
Het Sensiplan-handboek bevat alle theoretische en praktische informatie die je nodig hebt om deze methode voor natuurlijke gezinsplanning te begrijpen en in je dagelijks leven toe te passen. Al is het in principe mogelijk om de methode autodidact te leren, toch raden we je aan om met een gecertificeerd Sensiplan-consulent contact op te nemen. Deze kan je tijdens je eerste cycli begeleiden en is de enige garantie op de hoge betrouwbaarheid van Sensiplan.
Hoe het handboek aanschaffen?
Het handboek kost € 27
- Je kunt het bij NFP-Vlaanderen aankopen. Je betaalt dan € 27 + verzendkosten.
- Je kunt het boek ook bij de betere boekhandel bestellen.
Apps en hulpmiddelen
Steeds meer mensen worden zich bewust van het belang van een natuurlijke cyclus, en dat kan je ook merken aan de explosie aan nieuwe technologieën en femtech die deze beweging willen ondersteunen.
Waar je mee rekening moet houden, is dat nog geen enkele van deze hulpmiddelen mee zijn opgenomen in wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van de Sensiplan-methode voor het vermijden van een zwangerschap. De cijfers over betrouwbaarheid van Sensiplan zijn gebaseerd op het gebruik van de methode met een “gewone” basale lichaamsthermometer en de officiële cycluskaarten, en onder begeleiding van een erkend consulent. Wees je er dus van bewust dat wanneer je hiervan afwijkt, je eigenlijk ook afwijkt van het correcte gebruik van Sensiplan.
Hieronder vind je commentaar en informatie bij enkele veelgebruikte technologieën. Zo kan jij hopelijk goed geïnformeerde en bewuste keuzes maken.
Thermometers:
Voor het meten van je temperatuur voor het opstaan, volstaat in de meeste gevallen een (relatief goedkope) basale lichaamsthermometer (die meet tot 2 cijfers na de komma, bijvoorbeeld Digitemp, of een vloeistofthermometer zoals Geratherm (Thermometer basal).
Als je graag een thermometer met meer functionaliteiten hebt (een groter geheugen, afstelbaar volume van het piepje, 3 minuten meten,… zou je je een duurder toestel kunnen aanschaffen zoals de Beurer basal thermometer OT 30 of Femometer Vinca II. Deze thermometers kan je ook laten syncen met een app (respectivelijk Ovy, Femometer). Het nadeel van die apps is dat ze zelf de temperatuur interpreteren volgens een algoritme dat geen rekening houdt met je slijmsymptoom, en dus niet betrouwbaar is. Gebruik die interpretatie niet als vervanging voor je eigen cyclusinterpretaties met de Sensiplan-methode.
Er zijn ook draagbare thermometers die niet oraal, vaginaal of rectaal meten, en waarbij de meetwaarden in principe niet gebruikt kunnen worden voor interpretatie van de temperatuur van de Sensiplan-methode, zoals:
Tempdrop (2017) (rond de arm)
Ava 1 (2018) en Apple Watch (2022) (aan de pols)
Oura 2 (aan de vinger)
Mensen met onregelmatige nachten (werken in shiften, bij borstvoeding, nachtvoedingen, postpartum,…) en die daardoor moeilijk of niet interpreteerbare temperatuurcurves hebben, zouden wel baat kunnen hebben bij een thermometer die doorheen de nacht meet. In zo’n geval lijkt Tempdrop voorzichtig de beste optie, hoewel dat nog niet wetenschappelijk onderbouwd is, en met in het achterhoofd dat dit niet resulteert in correct gebruik van de Sensiplan-methode, ook omdat Tempdrop een eigen algoritme gebruikt. Als je desondanks de Tempdrop-app gebruikt, zorg er dan voor dat je manuele interpretatie selecteert in de instellingen.
Teststrips en monitors:
Bij teststrips en ovulatietesten is het doel veelal te kijken naar het niveau van hormonen (LH, oestrogeen) in het lichaam, om het moment van ovulatie op voorhand te kunnen inschatten. Die informatie kan nuttig zijn bij kinderwens, maar vaak is het waardevoller (en ecologischer en goedkoper) om je cervixslijm te leren observeren (onder begeleiding van een consulent) als teken van toenemende oestrogeenconcertratie en vruchtbaarheid in je cyclus. Bij het vermijden van een zwangerschap is het sterk af te raden om op deze hulpmiddelen te vertrouwen voor het afsluiten van de onvruchtbare periode aan het begin van de cyclus.
- ClearBlue Easy Fertility Monitor
- Mira
- OvaCue (electrolyte speeksel en cervixslijm)
- Ovusense en
- Kegg
- Proov
Temperatuurcomputers en apps:
Terwijl toestellen als de Lady Comp 3 4, Cyclotest 5 en Daysy 6 een groot gebruiksgemak hebben, hebben ze het aanzienlijke nadeel dat je volledig afhankelijk bent van hun algoritme, en je zelf weinig kennis en inzicht hebt in hoe je lichaam werkt en wat het je vertelt over jouw vruchtbaarheid. Hetzelfde geldt voor Natural Cycles 7.
Zonder eigen body literacy, kennis over je cyclus, hoe je jouw lichaamstekens moet interpreteren, weten welke factoren je temperatuur storen, en zonder rekening te houden met cervixslijm of baarmoederhals, zou het kunnen dat de “veilige” dagen die deze apps en toestellen je voorstellen niet altijd betrouwbaar zijn!
Als je graag een app wilt gebruiken om je gegevens (temperatuur, slijm) op te slaan (dat kan erg handig zijn wanneer je je telefoon steeds bij je hebt), let er dan op dat je een app gebruikt die gemaakt is voor “cycle charting”. Dus geen “period tracker/menstruatie-app”: die hebben vaak geen visualisatie van de temperatuurcurve (of zelfs helemaal geen optie om temperatuur in te geven). Het liefst werk je ook met een app die geen interpretatie uitvoert, zodat jij de controle behoudt.
- Period trackers als Clue, Flo, zijn niet geschikt om te gebruiken met Sensiplan
Apps die wel geschikt zijn:
- Kindara (gratis, maar wordt niet meer ondersteund)
- Lady Cycle (gratis met ads, enkel op Android)
- MyNFP (betalend, enkel Duits)
- Lutea (gratis)
- Read Your Body (betalend)
Houd ook hier steeds in gedachte dat je cycluskaart bijhouden in een app niet hetzelfde is als het gebruiken van een officiële (papieren) cycluskaart van Sensiplan, en dat je dus afwijkt van de methode en de methodebetrouwbaarheid.
Zeker in de leerfase is het aangeraden om eerst vertrouwd te geraken met de Sensiplan-regels en interpretatie op papier. Ook bij begeleiding en wanneer je je cycluskaart wilt bespreken met een Sensiplan-consulent is het noodzakelijk een officiële cycluskaart te gebruiken.
Privacy
Ook niet onbelangrijk bij het gebruik van apps en technologie is bij jezelf nagaan hoe belangrijk het is dat jouw gegevens veilig zijn. Welke privacy-policy heeft het bedrijf dat jouw gegevens beheert? Blijft alle informatie op jouw toestel? Zijn de data geëncrypteerd, en dus niet leesbaar voor anderen? Kan en mag het bedrijf jouw (geanonimiseerde) gegevens doorverkopen? (Dit is vaak het businessmodel van gratis apps of services.)
Mozilla’s “Privacy not included” gids heeft een handig overzicht van de status van de veiligheid van je gegevens bij producten die met het internet verbonden zijn, ook binnen de categorie “reproductive health”.
Posters voor scholen
Twee educatieve posters over Sensiplan, om op te hangen in het klaslokaal, of in je praktijk. Via deze link kan je een printklaar exemplaar downloaden (op A4, A3 of A2 formaat), en een begeleidend document met achtergrondinformatie voor leerkrachten.